Jeśli chcesz wyeksponować swoje rośliny i postawić na wyjątkową dekorację w swoim ogrodzie, pergola to świetny element małej architektury. Co ciekawe, może być też skutecznym miejscem do schronienia się w letnie dni albo jesienne chłodne wieczory. Zobacz, jak wygląda budowa pergoli krok po kroku.
Co to jest pergola?
Pergola w ogrodzie to jeden z elementów małej architektury, który pełni funkcję dekoracyjną. Mocuje się ją np. na ścieżce do oczka wodnego. Nowoczesna pergola może być też jednym z miejsc, w którym można się zrelaksować i wypocząć. Wtedy ma większą konstrukcję i stabilne podłoże, a swoim wyglądem nieco przypomina altanę ogrodową.
Jaką pergolę kupić?
Pergole bez problemu dostaniesz w każdym sklepie budowlanym albo ogrodniczym. Wystarczy, że wybierzesz odpowiedni kształt oraz rozmiar, w zależności od wielkości Twojego ogrodu oraz wizji dekoracji.
Jeśli chcesz, żeby drewniana pergola przetrwała silny wiatr albo ciężar roślin dekoracyjnych, trzeba ją odpowiednio zabezpieczyć. Warto więc zamocować podpory w betonie lub osadzić specjalne kotwy, które są wykonane ze stali nierdzewnej. Drugi sposób jest znacznie prostszy, potrzebujesz do tego wybrane elementy pergoli, wspomniane kotwy, poziomicę i wiertarko-wkrętarkę. Wyznacz miejsce, gdzie chcesz zamontować ten element dekoracyjny, a następnie wbij kotwy w grunt, dokładnie tam, gdzie będą znajdować się ścianki boczne. Pergolę przykręć za pomocą śrub. Koniecznie sprawdź, czy wszystkie elementy są równe.
Jak zrobić pergolę samodzielnie?
Budowa pergoli od zera też nie jest bardzo skomplikowanym procesem. Wtedy zamiast gotowej konstrukcji ze sklepu, trzeba się zaopatrzyć w oddzielne elementy. Drewno trzeba jednak odpowiednio przygotować, czyli wyszlifować i oczyścić. Konieczne jest też nałożenie impregnatu, który chroni drewno przed odbarwieniem i pleśnią. Aby nadać odpowiedni odcień pergoli, możesz nałożyć preparat przeznaczony do drewna, którym jednocześnie pomalujesz powierzchnię.
Wybierając drewno, z którego przygotujesz pergolę, weź też pod uwagę jej obciążenie w postaci ciężkich gałęzi czy kwiatów. Wszystkie jej elementy powinny być stabilnie i trwale osadzone.
Jaki rodzaj i wymiar pergoli jest najlepszy?
Zastanawiasz się, jakie są rodzaje pergoli? Najpopularniejsze to te, które przypominają kratkę pionową. Na rynku są jeszcze tzw. parawany, czyli nieco większe konstrukcje, które można postawić nawet na balkonie. Na alejkach możesz też spotkać pergole tunelowe, które mają formę dekoracyjnego łuku. Idealnym miejscem na wypoczynek jest pergola na tarasie w formie lameli albo składanego zadaszenia.
Przed Tobą budowa pergoli? Wymiary to pierwsza kwestia, którą powinieneś dobrze przemyśleć. Jaka zatem wysokość pergoli jest odpowiednia? Aby swobodnie mogły piąć się po niej rośliny ozdobne najlepiej wybrać model wysoki na co najmniej 2,5 metra. Weź też pod uwagę fakt, że po pewnym czasie, kiedy pnącza staną się gęste, delikatnie mogą zwisać, a mimo to przejście pod pergolą powinno być swobodne.
Pergola — metalowa czy drewniana?
Drewno jest oczywiście ponadczasowym i estetycznym materiałem, ale popularne w ogrodach są również metalowe pergole. Jeśli jednak nie ma powłoki antykorozyjnej, trzeba ją zabezpieczyć odpowiednią farbą.
Dobra impregnacja to podstawa, dlatego nie ma tu wielkiego znaczenia, czy to jest drewno, czy metal. Zarówno jeden, jak i drugi materiał musisz odpowiednio przygotować na zmieniające się warunki atmosferyczne.
Zatem drewno czy metal? Tak naprawdę wszystko zależy od tego, jaki efekt chcesz osiągnąć. Dopasuj materiał pergoli do stylu swojego ogrodu.
Co jest potrzebne do budowy pergoli ogrodowej?
Budowa pergoli ogrodowej nie będzie trudnym przedsięwzięciem, jeśli odpowiednio się do tego przygotujesz. Przede wszystkim musisz skompletować wszystkie niezbędne materiały i narzędzia. Jeśli będzie to budowa pergoli drewnianej, to musisz przede wszystkim wybrać porządny materiał na konstrukcję całości. Koniecznie wybierz drewno odporne na działanie wilgoci. Z rodzimych gatunków odpowiedni będzie dąb, ale możesz też zdecydować się na egzotyczny teak. Pamiętaj o odpowiedniej impregnacji drewna (będziesz potrzebować dobrej jakości impregnat i pędzel).
Co jeszcze będzie potrzebne do zrobienia pergoli? Budowa oczywiście nie będzie możliwa bez wkrętów do drewna, papieru ściernego (różnej gradacji) do usuwania ewentualnych niedoskonałości, piły do drewna, wkrętarki, wiertarki, poziomicy, miary i młotka. Konieczne może też okazać się użycie drabiny, dlatego lepiej zawczasu się w nią zaopatrzyć.
Zobacz: Jak uprawiać pomidory na balkonie?
Budowa pergoli – jak zbudować prostą drewnianą konstrukcję?
Najprostsza do samodzielnego zrobienia jest oczywiście pergola drewniana. Na pierwszy projekt nie wybieraj skomplikowanych konstrukcji. Najprostsza do zrobienia będzie pergola pionowa (tzw. tarasowa). W jaki sposób ją zrobić? Postępuj zgodnie z poniższymi krokami, a budowa pergoli tarasowej nie będzie trudna:
- Zmierz dokładnie miejsce, gdzie ma stanąć Twoja pergola. Ustal odpowiednią wielkość konstrukcji.
- Z odpowiednich kantówek przygotuj ramę pergoli. Najłatwiej będzie skręcić wszystkie 4 boki, które w kolejnych krokach uzupełnisz kratką, po której będą piąć się rośliny. Jakie kantówki będą odpowiednie do zbudowania ramy pergoli? Wszystko zależy od tego, jak ciężkie rośliny będą się po niej piąć. Zazwyczaj wystarczające są kantówki 5×5 cm, jednak w przypadku cięższych kwiatów lub jeśli chcesz na pergoli wieszać donice z roślinami, warto sięgnąć po grubsze kantówki.
- Podczas skręcania ramy pamiętaj, by zostawić z jednej strony wystające kantówki – za ich pomocą przymocujesz pergolę w podłożu.
- Skręconą ramę wyszlifuj, by pozbyć się wszystkich nierówności. Pomaluj ją impregnatem przeznaczonym do drewna.
- Gdy rama pergoli pionowej będzie już gotowa, konieczne będzie wypełnienie jej środka. Do tego celu możesz użyć cienkich listewek drewnianych, które przykręcisz do ramy w pionie i poziomie, by utworzyły kwadratowe pola. Zanim jednak zamontujesz listewki, zaimpregnuj je preparatem do drewna.
Nie podoba Ci się pergola z kratką z listewek? Możesz wypełnić ramę innym materiałem. Ciekawą opcją jest na przykład umieszczenie w niej ozdobnej stalowej siatki.
Montaż pergoli ogrodowej krok po kroku
Teraz gdy wiesz już, jak wygląda budowa pergoli krok po kroku, czas na jej montaż:
- Najłatwiej będzie to zrobić przy pomocy metalowych kotew – umieść je w podłożu na szerokość odpowiadającą rozstawowi wystających kantówek w pergoli.
- Wstaw do kotew wystające z jednego boku pergoli kantówki i przymocuj.
- Sprawdź stabilność konstrukcji. Jeśli uznasz, że warto ją wzmocnić, to możesz na środku umieścić trzecią kantówkę i ją także przymocować do podłoża przy użyciu kotwy.
- Obok pergoli posadź pnące rośliny. Możesz zrobić to bezpośrednio w gruncie lub po prostu ustawić donice z pnączami.
- Ciekawym rozwiązaniem jest też zawieszanie na pergoli donic z roślinami ozdobnymi. W tym celu możesz wykorzystać na przykład haki przeznaczone do wieszania donic na balkonie.
Jak zabezpieczyć pergolę przed zmiennymi warunkami atmosferycznymi?
Jak już wspominaliśmy wcześniej, zabezpieczenie przed czynnikami zewnętrznymi to bardzo ważny element budowy pergoli. Podczas zakupu zwróć uwagę, czy konstrukcja nie jest już pokryta specjalnym środkiem antykorozyjnym.
Opinie na temat tego, czy impregnować pergolę przed montażem, czy dopiero po są rozbieżne. Właściwie możesz zrobić to w każdym momencie, tak jak jest Ci wygodniej.
Jaki preparat wybrać? Na początek przyda się środek, który chroni drewno nie tylko przed grzybem, ale też szkodnikami. Wystarczy nałożyć odpowiednią liczbę warstw środka w odpowiednich odstępach czasu – koniecznie sprawdź tę informację na opakowaniu, bo zalecenia różnią się w zależności od producenta. Pamiętaj jednak, że zawsze podczas aplikacji powinno być sucho i ciepło (powyżej +10°C).
Kolejnym etapem jest ochrona przed warunkami atmosferycznymi, np. deszczem, śniegiem i nadmiernym słońcem, czyli docelowa impregnacja. Możesz zdecydować się na preparat bezbarwny albo w jednym z wybranych odcieni. Podobnie jak wcześniej, zrób to, kiedy drewno jest suche i czyste.
Sprawdź też: Odmiany śliwek – jakie są najlepsze do ogrodu?
Jakie kwiaty na pergolę — przegląd popularnych roślin
Sprawdźmy teraz, jakie kwiaty na pergolę będą prezentować się najlepiej. To nie tylko tradycyjne pnące róże, ale także:
- powojnik wielokwiatowy,
- winnik zmienny,
- wiciokrzew pomorski,
- jaśmin,
- glicynia kwiecista,
- kokornak wielkolistny,
- bluszcz pospolity.
Wśród szybkorosnących gatunków są akebia pięciolistkowa oraz winnik tojadowaty.
Zwróć jednak uwagę na to, aby dopasować rośliny pnące w ogrodzie do miejsca, w którym zamontowana jest pergola. Kieruj się nie tylko estetyką, ale także zapewnieniem odpowiednich warunków. Chodzi tu przede wszystkim o nasłonecznienie, wilgotność i rodzaj gleby.
Całoroczne rośliny pnące
Zanim wybierzesz odpowiedni gatunek, zastanów się też nad tym, jak będzie rosnąć dana roślina pnąca. Im gęstsze liście i kwiaty, tym większy ciężar. Przy małej konstrukcji zdecydowanie lepiej sprawdzą się powojniki i wiciokrzewy niż glicynia i kokornak.
Jeśli z kolei szukasz całorocznych roślin pnących, postaw na bluszcz, trzmielinę, winobluszcz lub wiciokrzew. Bluszcz i winobluszcz mają dodatkowy atut w postaci pięknego przebarwiania liści na jesień i zimę – jeśli zdecydujesz się na te rośliny, to w chłodne miesiące Twoją pergolę będzie zdobić mnóstwo czerwonych liści. To niezwykle efektowne zjawisko!
Jak dbać o rośliny na pergoli?
Pnącza trzeba regularnie podlewać, a także nawozić kompostem lub preparatami mineralnymi odpowiednimi dla danego gatunku. Najlepiej wybrać te nawozy, które działają wolno, aby powoli przenikały do ziemi przez korzenie, a następnie dostały się do pnączy. Pamiętaj, by nawozy stosować zgodnie z zaleceniami producenta.
Po zasadzeniu roślin pnących w ogrodzie trzeba je przyciąć o połowę. Wtedy masz pewność, że urosną gęste. Jeśli po sezonie zauważysz, że są chore albo połamane pędy, pozbądź się ich. Niektóre rośliny, np. glicynie i winorośle, wymagają specjalnego cięcia, aby mogły owocować.
